SELLA

I.

SELLA

Aegypti Urbs; vel SELA in Augustamnica provinc. Concil. Ephes. tertium.

II.

SELLA

atque Lectica, ob commoditatem potius eorum, qui vel senectute vel morbô impediti ambulare pedibus non potetant, vel ob delitias, quibus semper homines studuerunt, quam ob aliud quid, inventa, nonnullis videtur, inquit Mercurialis de Arte Gymn. l. 3. c. 11. nec forsan sine ratione: quandoquidem nulla appater iprobab lior causa, quâ inducti Veteres huiuscemodi instrumenta excogitaverint, quam quod equitate et pedibus incedere nequeuntes, aliquid optaverint, quô domo exire, per urbes vagari, iter facere commode valetent: Nisi dicamus Imperatores, Reges Principesque, ne in faciendis itineribus a Sole, a vento, pluvia atque tempestate, offenderentur, Lecticas ac Sellas, undique obtegi et retegi aptas invenisse, quas alii postea divites, luxûs ac volutratis gratiâ, et postremo Medici Gymnastaeque ad usum hominum traduxerint Hâc itaque vel voluptatis gratiâ vel morbi levandi causâ, modo sub dio, modo sub tecto porticus, in locis peculiaribus huicque usui destinatis, quos Gestationes dixêre, in obeundis etiam privatis negotiis, Veteres gestari solebant. Unde Galenus de tuenda valet. l. 5. c. 2. antiochum Medicum iam octuagenarium et in vivendo sollertissimum, si quando longius ire vellet, modo Sellâ, modo vehiculô gestari solitum. Similiter Plinius Caecilius l. 3. Ep. 5. Avunculum suum Romae Sellâ vehi solitum, ne caeli asperitas ullum studii tempus eriperet; scribit. Eam duplicem fuisse tradit Antyllus, sive potius eius Interpres; alteram, in qua sedebant, quae vel cooperiebatur vel aperta sinebatur, et a nonnullis, Sella gestat ria, seu portatoria, fertoria item ac Fertorium, dicebatur: alteram, in qua iacebant Quarum priorem, nostris quoque temporibus, videri docet praefatus Mercurialis, cum podagrici, divites, Principes illâ quottidie vehantur, eâque viros Magistratum gerentes olim gestari consuevisse (unde Curulis Sella) existimat: posteriorem hodie non haberi, nisi Lecticam hodiernam eius vice sumas, iacendio aeque ac sedendo idoneam. Olim tamen Sellam a Lectica distinctam fuisse, discimus ex Martiali l. 10. Epigr. 10. cum de utraque ait,

Lecticam Sellamve sequar? nec ferre recusas,

Per medium pugnas sed prior ire lutum.

Quod similiter confirmatur illô Tertulliani l. de Pallio. Ipsas quoque iam lecticas et Sellas, queis in publico quoque domestice ac secrete habebantur, eieravêre. In specie, quâ Mulieres in publico portabantur,

Cathedrae nomen habuit: circa quam puerulos lusitantes, memorat Phaedrus l. 3. fab. 8. ubi v. 4. et 5. habet,

His speculum in Cathedra Matris suppositum fuit,

Pueriliter ludentes forte inspexerant.

Vide quoque Marialem l. 3. Epigr. 63. v. 7. l. 12. Epigr. 38. v. 1. et Iuvenalem Sat. 9. v. 52. Putatque ad femineas Cathedras pertinere illud Glossar. Veter. MS. Α᾿γλαοέρδραν, τὴν λαμπρὰν καθέδραν, Iohan. Laurentius. IC. Notis in Phaedrum: Vetus Iuvenalis Interpres Scamnum cervicalibus stratis etc. Hinc Cathedrarii servi Sidonio l. 1. Ep. 11. a delicatis illis et Cathedralitiis, de quibus Martial. l. 10. Epigr. 13. diversi. Eius quae forma fuerit, non adeo certum: verisimile tamen est, in ea pulvinar et lectulum, sicut et in Lectica, stratum fuisse. Iuvenalis certe loc. cit. longam facit, cum ait,

------ Strata positus longaque cathedra

Munera femineis tractas secreta Calendis.

Materiam fuisse variam ex lampridio in Heliogabalo percipimus, ubi earum alias pelliceas, alias osseas, nonnullas eboratas, quasdam argenteas, memorat. Gestabant autem homines duo: Martyrologium 3. Kal. Mart. Alexandriae passio S. Iuliani Martyris, qui cum ita podagrâ constrictus esset, ut neque incedere, neque stare possit, una cum duobus famulis, qui cum in Sella gestabant, Iudici offertur. Namque et ad supplicium hâc ratpatos esse reos, tormentis affictos, notavit Amm. Marcellin. l. 29. Indefensi, bonis abnis ablatis, nullô contacti delictô, promiscue Iuvenes, aliique membris omnibus capti, ad supplicium Sellis gestatoriis ducebantur. Parabantur vero ad onera et Sellas seu Lecticas, servi viribus pollentes, Syti, Medi, Moesi, Galli, Bithyni, Cappadoces, et Libutni. Vide Laur. Pignorium Comm. de Scrvis, Mercurialem locô supra cit. Iohan Schefrerum de re Vehiculeri etc. Circa Sellas porro Principum duplex Veter. mos notandus. Unus fuit, ut absentibus aut mortuis sella poneretur in theatro cum corona; cuius rei similindo in multis nummis conspicitur: dixitque pridem de hoc accurate Iust. Lipsius ad Annal. l. 2. Videntur vero id Romani a Graecis accepisse. Nam προεδρία, merentibus illam, non solum decernebatur Athenis et in aliis Graeciae urbibus, sed et posteris ipsorum. Ad cuius rei memoriam primo institutum, ut etiam mortuis sellae ponerentur: dein Reges et sibi et suis idem honoris tributum voluerunt. Alter mos fuit, ut in pompa Citcensi, quam unus optime describit Dionys. Halicaru. l. 7. cum simulacris Deorum inferretur Principis imago in thensa ac ferculo, non secus ac Numinum fimulachra: quae forte ante Caesarem res Romae inaudita. Simile quid apud Graecos in usu fuisse, docet Athen in enarratione pompae Ptolem. Philadelphi, ubi ait, traductam inter res divinas, quas paulo ante commemoraverat, Sellam Ptolemaei Soteris, cum corona aurea, nec non multorum aliorum, quorum ibi nomina exponit. Επόμπευ???αν δὲ καὶ θρόνοι πολλοὶ ἐξ ἑλέφαντος καὶ χρυσοῦ κατεσκευαςτμένοι, ὧν ἐφ᾿ ἑνὸς ἔκειτο ςτεφάνη χρυσῆ, ἐπ᾿ ἄλλου δὲ κερας χρυσοῦν, ἐπ᾿ ἄλλου δὲ ἦν ςτεφανος χρυσοῦς, καὶ ἐπ᾿ ἄλλου δὲ κέρας ὁ λόχρυ???ον. ἐπὶ δὲ τὸν πτολεμαίου τȏυ Σωτῆρος θρόνον ςτέφανος ἔκειτο ἐκ μυρίων κατεσκευασμένος χρυ???ῶν. Nec omnittenda hîc Sella Regum, Persicorum olim de qua vide Curtium, l. 5. c. 2. inde Macedonum, ibid. l. 8. c. 4. ubi de milite aegro in Sella Regis confidente, de qua plura apud Brissonium de Regno Persar l. 1. uti de Sella Regia, post obitum Alexandri M. cum sceptro, corotia et armis regiis, in tribunali collocata, ubi Duces consilia capetent; Diodor. l. 18. c. 1. Corn. Nepos Eumene; Alii videndi: postmodum Parthorum, memorata Spartiano in Vita Adriani, c. 13. Toparchas et Reges ad amicitiam invitavit, invitatô etiam Cosdroe Rege Parthorum, remissaque illi filia, quam Traianus ceperat, ac promissa sella, quae itidem capta fuerat. Aurea erat eique insidebant Parthorum Reges, er moxiterum Persarum, cum se praeberent spectandos hominibus. Sic apud Dionem l. 49. Parthorum Rex Legatis Antonii χρηματίζει ἐπὶ χρυ???οῦ δίφρουκαθήμενος. De cuiusmodi Sella, non semel apud Romanos captiva, multum in Historiis. Hadrianus vero promissum non implevit, nec sellam restituit, ne Pius quidem, etsi multum oratus, uti apud Capitolin. legimus. Wandalorum porro, cuius mentio in Histor Misc. l. 16. c. 7. ubi de Belisario, Carthaginem

introivit, et adscendens palatum, in Gelimeris solio sedit: ostentui nimir. Vandalis nunc im peritare Romanos, horumque Principem Iustinianum. Vide quoque de aurea Coesaris Sella Casaubon. ad iulium Suetonii c. 76. Sed et Sella Regia apud alias quoque gentes, in qua sedere privato nefas. Spartian. in Hadran. c. 23. Servianum quod in Sedili Regio iuxta lectum posito sedisset ----- mori coêgit. Idem in Severo, c. 1. Sedit et in Sella Imperatoria temere a Ministro posita, ignarus, quod non liceret. Vide de Iacobo Achaio Medico, in Leonis Augusti regia sella sedente, historiam, apud Marcellin. Com. in Chron. Apud Auctorem quoque Aruch inter XXX. Regis Iudaeorum praerogativas, hanc etiam legi, Nemo in sella eius sedet, notat Casaubonus ad Spartianum d. l. De Sella gestatoria Apostoliaca quâ Pontificem devehi mos, vide Dominicum Macrum in Hierol. ubi et iconem eius exhibet. Reliquas Sellarum species, quarum Veteres meminêre, hîc infra, paucis in dicare libuit. Adde prius in Sella omina quoque olim captat, vide supra, Sedere; ut et Bisellium, item Dagus, ac Subsellia.

\

Variae sellarum apud Veteres species.

\

α. Arcuata seu arquata, apud Arnob. adv. Gent. l. 2. et Tacitum Annal. l. 15. c. 57. Glossario veteri θρόνος est. Vide infra. β. Balnearis, apud Iul. Paulum l. 3. Sent. tit. 8. eadem videtur cum Sella pertusa Catonis, et ita delineatur a theodorico, apud Cassianum l. 2. Var. 39. Hinc desuper sella composita, quae humanis necessitatibus in absidis speciem perforatur, aegros suscipit internô humore desluentes.

Varro Eaniliaricam sellam nominat de ReR. l. 1. c. 13. Vide quoque infra Soteria. γ. Curulis, Sella fuit eburnea, alta et excelsa, quâ apud Romanos olim Consules et Praetores sedebant: cum reliquorum Senatorum sedes humiles essent. Usus earum ab Etruscis a Tarquinio Prisco Romam translatus est, Florus l. 1. c. 5. Coronis rotundis ornari consuevisse, docent Hubetus Goltzius, Guil. Brassicanus, aliique. Nomen eius a cuve. qui enim Curulem Magistratum, i. e. maiorem honorem gerebant, in Cuiriam vehi curru consuevêre, in quo Sella eburnea erat, supra quam considerent, teste Gelliô l. 3. c. 18. Ea, Ἀγκυλόπους δίφρος dicitur in Gloss. quia erat pedibus incurvis, ut illae quas Hispanicas hodie vocamus δ. Equesteis, vide infra. ε. Faldistorium supra Familiarica, eadem cum Balneari η. Fertoria, memorata Caelio Aureliano l. 1. c. 1. eadem cum Gestatoria. Vide supra. θ. Gestatoria, prolixe supra descripta est. ι. Κλισία, cuius mentio apud Homer. Od. δ. v. 255. θρόνος ἦν, ἔχων τι ἀνάκλιντρον, ᾧ καὶ τάπης ἐξ ἐρίου ἐπίκειται, προκεφάλαιον δηλαδὴ, Thronus erat in quo reclin ire se poterant, cum cervicali e lana confecto. Alias Κλισμὸς. κ. Meretricum, Iun. λ. Muliebris, Cathedra dicta est apud Martialem frequens. Vide supra. μ. Pertusa, eadem cum Balneari et Familiarica. ν. Plicatilis, Iun. ξ. Prima Sella, dicta est in curru scamnum equis proximum, in quo propria Aurigatum sedes, Phaedrus l. 3. fab. 6. v. 5. Sed istum timeo, Sella qui prima sedens iugum flagellô temperat. ο. Regia, seu Imperatoria. Vide supra. π. Seliquastrum. ρ. Solida, vide Pignorium. σ. Thronus, sella cum suppedaneo, Od. δ. Κλισμῷ ignobilior, praestantior verô Δίφρῳ. τ. Tonsoria memoratur Cael. Aureliano l. 2. c. 1. etc.

III.

SELLA

mons Helvetiae, in pago Suitensi, vulgo SATTEL. In hoc Suitii, post duodecennale Hel vetior, bellum cum Nobilibus, circa A. C. 1260. ob iniurias illorum, quibus Habespurgii tum, Rodolphô postmodum Caesare alibi occupatô, mederi non poterant, gestum, turrim exstruxerunt, et viam publicam vallô fossâque munierunt; quô tempore et reliqui Pagi primum regionum suarum aditus munire coeperunt. Vide Simlerum de Rep. Helvet.

IV.

SELLA

uxor Lamech. Gen. c. 4. v. 19. Latine umbra, assatio, sive tinnitus, aut Syriace oratio.